Ahmad Jamal je bio legendardni jazz pijanist poznat po svom jedinstvenom stilu izvođenja i inovativnim improvizacijama. Prešao je na Islam kada je imao 20 godina, pronašavši tako harmoniju između svoje muzike i vjere. Kao jedan od najuticajnijih svjetskih jazz pijanista bio je inspiracija stotinama muzičara tokom svoje 70 godina duge muzičke karijere.
Ahmad Jamal je preminuo je 16. aprila ostavljajući iza sebe bogato muzičko nasljeđe i stotine kompozicija.
U čast ovog sjajnog umjetnika i muzičara, prenosimo recenziju Sedata Anara posvećenu životu i karijeri jazz pijaniste Ahmad Jamala.
Počev od 40-tih godina prošlog vijeka, neki muzičari afroameričkog porijekla prihvatali su Islam kao svoju religiju. Vremenom, njihov broj se povećavao, posebno tokom 60-tih. U intervjuu datom 1959. godine, Ahmad Jamal je izjavio: „Kada su moji prijatelji dovedeni ovdje iz Azije i Afrike, davali su im različita imena poput Jones i Smith. Ja nisam prihvatio ime. Tako da sam, kao dio svoje historije i nasljeđa mojih predaka, redefnisao svoje originalno ime. Vratio sam se svom porijeklu i postao Ahmad Jamal.“ Neki od ovih muslimanskih muzičara razvili su svoj jedinstveni muzički stil, praveći otklon od poznatog bebop jazz stila svojstvenog 40-im. Oni su razbijali predrasude tog vremena.
(L-R) B.B. King, Father Norman J. O'Connor (C) i Ahmad Jamal, na Dial M for Music, CBS television, New York, U.S., Dec. 28, 1968. (Getty Images Photo)
Kompozitori i muzičari kao što su: Yusef Lateef, Max Roach, Abdullah Ibrahim, Art Blakey i Ahmad Jamal pokazali su publici širom svijeta da jazz ne poznaje jezičke niti kulturne barijere iz islamske perspektive, već da umjesto toga može postati univerzalni jezik komunikacije. Naravno, suočili su se sa rasističkom retorikom te su morali boriti mnoge muzičke bitke. Tako su na primjer, bankovni računi Ahmada Jamala bili blokirani tokom koncerta u Njemačkoj jer su ga zbog imena i prezimena sumnjičili kao teroristu.
Mnogi kritičari tog doba su ga smatrali legendardnom pojavom koja se pojavila u jazz svijetu nakon Charlie Parkera. Nažalost, neki jazz kritičari i historičari mu nisu dali značaj koji je zasluživao, čak ga nazivajući „koktel pijanistom“. Ipak, kritike nisu dolazile znog činjenice da je bio musliman, već zbog njegovog jedinstvenog pristupa u improvizaciji jazza a koji ga je razlikovao od uobičajenih izvedbi jazz muzike bazirane na kontinuiranim i entuzijastičnim improvizacijama. Tako da je zbog svog inovatvnog odnosa bio predmet kritika, ali to je usoatlom sudbina svih muzičara koji se odluče biti drugačiji od main-streama.
Ahmad Jamal je dakle bio pionir u novom stilu improvizacije, kojeg će kasnije razviti Miles Davis, John Coltrane i Herbie Hancock. Paralelno sa brojnim negativnim kritikama, Ahmad Jamal je u to vrijeme postigao svoj prvi značajan uspjeh sa live albumom iz 1958. „Live at the Pershing: But Not For Me”. Album se čak 108 sedmica zadržao na listi najprodavanijih albuma. Clint Eastwood je također doprinio popularnosti ovog albuma koristeći dvoje numere u svojim filmovima iz tog doba. Još jedna dobro poznata stvar iz tog vremena je njegov uticaj na Miles Davisa. Davis koji je u tom periodu živio vrata do Jamala, bio je impresioniran njegovim osjećajem za ritam, njegovim konceptom izvedbe i svjetlošću njegovog dodira sa tipkama klavira.
Muzička karijera
Jamal je rođen 1930. godine u Pittsburghu kao dijete kršćanske porodice. Preselio se u Čikago 1950. godine i prešao na islam, uzevši ime Ahmad Jamal. Na jednom nastupu 1951. godine, kada su nastupili kao trio u The Embers, noćnom klubu na Menhetnu, privukli su pažnju poznatog producenta Džona Hamonda.
Tokom svoje karijere, Jamal je objavio više od 60 albuma, sa brojnim live snimcima. Od 1980-ih do svoje smrti, fokusirao se na sviranje u glavnim američkim klubovima i važnim evropskim jazz festivalima. Većina slušalaca u Turskoj ga je poznavala kroz događaj pod nazivom “Cazz tokom Ramazana”, koji je organizovao Hakan Erdoğan, koji je okupio muslimanske jazz umjetnike iz cijelog svijeta u Istanbulu.
Jamal je unio tišinu i prostor u jazz. Njegova muzika je postala dio njegovog života jer je rekao: “Muzika i ličnost moraju putovati zajedno.” U jednom intervjuu, na pitanje šta je potrebno da bi se bio dobar i odgovoran muzičar, Jamal je izjavio: “Živjeti ispravno. To već važi za svaku profesiju. Živeti ispravno”, odgovorio je Jamal.
